Küçükbaş hayvanlarda topallık eğer önlemi alınmazsa ekonomik kayıplara sebep olan inatçı bir semptomdur. Özellikle yağmurlu mevsimlerde zeminin uzun süre ıslak kalması bu hastalığın oluşmasına sebep olan başlıca çevresel etkendir. Çevresel etkenlerin yanında enfeksiyoz etkenler, besleme hataları, ve fiziksel etkenlerde topallığın oluşumunda rol oynar.
Küçükbaş hayvanlarda topallığa sebep olan hastalıkları sıralayacak olursak Tırnak Çürüğü (Piyeten = Interdigital Dermatitis), Taban ayrılması (tırnak ayrılması), Mastitis (Meme dokusu yangısı), Laminitis (Tırnak doku yangısı), Şap hastalığı, Agalaksi (Süt Kesen Hastalığı), Tüylüce, Eklem yangıları, Doğmasal anomaliler yer almaktadır.
Topallayan ve sürünün arkasında kalan hayvanlar olduğunda topallığın sebebini ortaya koymak oldukça önemlidir. Sistemik bir hastalığa bağlı olarak ortaya çıkan topallıkta hayvanın başka fonksiyonlarında da bozukluklar görülür veya görülebilir. Örneğin Agalaksi Hastalığına bağlı olarak görme ve inkoordinasyon bozuklukları da oluşabilir. Ancak sürüde inatçı bir topallık varsa;
Küçükbaş hayvanlarda ciddi topallık sorunu, Piyeten (Tırnak Çürüğü) ayak çürüğü veya tırnak arası derideki yangı (İnterdigital Dermatitis) denilen bir hastalıktır. Çok bulaşıcıdır. Nemli yerlerde hızla yayılır. Sürülerde çok uğraştırıcı, zahmetli tedavi süreci gerektirir. Kalabalık, ıslak zeminli ağıllarda ortaya çıkan tırnak çürüğü sürüde sürekli bir yıkıma sebep olur. Antibiyotiklerle tedavi denenebilir. Fakat çoğunlukla başarılı olmaz.
Alınması gereken en önemli tedbirler, hayvanların bulundurulduğu zemin temiz ve kuru olmalı, barınağın havası temiz tutulmalıdır. Hayvanlar sağlıklıyken tırnak düzeltme işlemleri yapılır. Hastalık süren hayvanlarda bakır sülfat (göz taşı) içerikli ayak banyoları önerilir.
Tırnakta toprak, dışkı ve çamurun birikerek topak halini alması da topallığa sebep olur. İyi bir gözlem ile fark edildiğinde derhal temizlenmelidir. Fark edilip topaklar uzaklaştırılmadığında sorun büyür. Yukarıda sözü edilen tırnak çürüğüne kadar ilerleyebilir. Yağışlı havalar hazırlayıcı faktör olup, önlemi kuru ve temiz zeminlerdir.
Laminitis tırnağın içindeki canlı dokunun yangısıdır. Çoğunlukla yemleme hatalarına bağlı olarak ortaya çıkar. Arpalama adıyla özetlenebilir. Aşırı, yüksek miktarda taneli yemlerin aniden alınması sonucu ayaklarda oluşan yangı topallığa sebep olur. Yem geçişlerinin alıştırılarak yapılması önemlidir.
Topallıklarda aşısı olan hastalıklara karşı aşı ile önlem alınır. Genel olarak erken teşhis, erken müdahale, kuru ve temiz ortamlar, kalabalık olmayan ağıllar, hazırlayıcı sebeplerin olmadığı otlama alanları başlıca önlemlerdir. Meraya dayalı beslenme yapılması hayvanların vitamin ve mineral takviyesi yapılması ihtiyacını ortaya çıkaracağından, yalama taşı, vitamin ve mineral takviyeleri unutulmamalıdır.